ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 1789-1945

Περιγραφή

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το παρόν ἔργο είναι καρπός πολυετούς διδασκαλίας του μαθήματος «Εἰσαγωγή στη Νεώτερη Ευρωπαϊκή Ιστορία» στη Φιλοσοφική Σχολή του ᾿Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα περιεχόμενα θέματα, που παρουσιάζονται με τη μορφή δοκιμίων, ἀποτελοῦν μέρος τῆς ὕλης τοῦ μαθήματος αὐτοῦ. Στόχος του εἶναι ἡ εἰσαγωγή τοῦ ἀναγνώστη στὴν ἱστορία τῆς Εὐρώπης ἀπὸ τη Γαλλική Επανάσταση μέχρι το τέλος τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Παραλείπονται, βέβαια, πολλά θέματα τῆς περιόδου αὐτῆς, ἐνῶ ἄλλα θέματα μόλις ποὺ ἀναφέρονται. Δὲν ἦταν ὅμως δυνατό να συμπεριληφθούν ὅλες οἱ ἐξελίξεις καὶ τα γεγονότα ενάμισυ αἰώνα σ’ ἕνα τεύχος. “Αλλωστε, σκοπός τοῦ πονήματος αὐτοῦ δὲν εἶναι να καλυφθοῦν ὅλες οἱ δραστηριότητες τῶν Εὐρωπαίων σε μια τόσο μεγάλη περίοδο, ἀλλὰ νὰ παρουσιαστούν ὁρισμένα θέματα ποὺ ἀναφέρονται στις κυριώτερες ἐξελίξεις τῆς περιόδου πού ὁριοθετεῖται ἀπό δύο σημαντικά γεγονότα, τη Γαλλική Επανάσταση του 1789 καὶ τὸν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τὰ στοιχεῖα στὰ ὁποῖα βασίζεται το βιβλίο εἶναι Ερανισμένα από τα έργα ἄλλων ἱστορικῶν, εἰδικῶν σὲ ἐπιμέρους θέματα, που παρατίθενται στο τέλος κάθε κεφαλαίου. Ἡ ἐπιλογή τῶν ἔργων αὐτῶν ἀπὸ ἑκατοντάδες ἄλλα ἔγινε μὲ βάση τὴν ἐπιστημονική τους ενημερότητα. Οἱ διάφορες λοιπόν ἀπόψεις και εκτιμήσεις που προβάλλονται εἶναι ἐπηρεασμένες από την σχετική βιβλιογραφία· ἐκφράζουν ὅμως, ὅπως εἶναι φυσικό, προσωπικές προτιμήσεις στην προσέγγιση και ερμηνεία τοῦ ἱστορικού παρελθόντος.

Στις διάφορες ενότητες εξετάζονται θέματα και προβλήματα πολιτικής, οἰκονομικῆς καὶ κοινωνικῆς ἱστορίας σε τρία μέρη, ποὺ ἀντιστοιχούν μὲ τρεῖς περιόδους τῆς ἱστορίας τῆς Εὐρώπης: α) 1789-1848, β) 1848-1914 και γ) 1914- 1945. Οἱ ἀφετηρίες τῶν περιόδων αὐτῶν βέβαια Ισχύουν μόνο γιὰ τὴν πολιτική ἱστορία· εἶναι ὅμως χρήσιμες και ὡς συμβατικές τομές στὴν ἐξέταση καὶ ἐξελίξεων ποὺ δὲν σχετίζονται άμεσα μὲ τὴν πολιτική ἢ τὴν διπλωματική ιστορία Σε ορισμένες περιπτώσεις, ὅπως για παράδειγμα στὴν ἐξέταση τῶν ἰδεολογικῶν ρευμάτων τῆς ἐποχῆς ἢ στη διερεύνηση τῆς διαμορφώσεως προτιμήσεων στην ζήτηση καὶ τὴν κατανάλωση ἀγαθῶν, τὰ χρονικά ὅρια δεν τηροῦνται, ἐπειδή οἱ ἐξελίξεις στους τομεῖς αὐτοὺς δὲν ἐπηρεάζονται άμεσα από τις πολιτικές ἐξελίξεις. Ἡ ἐπιλογή τῆς Γαλλικής Επαναστάσεις ὡς ἀφετηρίας καὶ τοῦ Β΄

Παγκοσμίου Πολέμου ὡς τέρματος τῆς ἐποχῆς που παρουσιάζεται, δεν σημαίνει ὅτι οἱ Νεώτεροι Χρόνοι γιὰ τὴν Εὐρώπη ἀρχίζουν το 1789 καὶ τελειώνουν το 1945. Η περίοδος ποὺ ἐπιλέχθηκε εἶναι, ἀπό την ἄποψη τῆς σχετικῆς βιβλιογραφίας, περισσότερο οἰκεία στον συγγραφέα τόσο ἀπὸ τὴν προηγούμενη ὅσο καὶ ἀπὸ αὐτήν πού ἀκολουθεί.

Ι.Σ.Κ.
Θεσσαλονίκη, Νοέμβριος 1987