ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ

Περιγραφή

Ένα μάθημα ιστορίας που η Δύση στο σύνολό της θα πρέπει επειγόντως να μάθει αν θέλουμε να χειριστούμε καλύτερα την επόμενη κρίση και να αποφύγουμε την τελειωτική καταστροφή: αυτήν της μη αναστρέψιμης παρακμής.

Οι καταστροφές είναι, από τη φύση τους, δύσκολο να προβλεφθούν. Οι πανδημίες, όπως άλλωστε οι σεισμοί, οι πυρκαγιές, οι οικονομικές κρίσεις και οι πόλεμοι, δεν κατανέμονται με κανονικότητα – δεν υπάρχει κάποια κυκλικότητα στην ιστορία που να μας βοηθά να προβλέψουμε την επόμενη καταστροφή. Αλλά όταν χτυπάει θα έπρεπε να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι απ’ ό,τι οι Ρωμαίοι όταν εξερράγη ο Βεζούβιος ή οι Ιταλοί του Μεσαίωνα όταν τους χτύπησε ο Μαύρος Θάνατος. Στο κάτω κάτω, σήμερα έχουμε την επιστήμη με το μέρος μας. Ωστόσο, το 2020 οι αντιδράσεις πολλών αναπτυγμένων χωρών, ανάμεσά τους και οι Ηνωμένες Πολιτείες, σ’ έναν νέο ιό από την Κίνα δεν έδειξαν σωστή προετοιμασία. Γιατί; Γιατί είδαμε ότι λίγες μόνο ασιατικές χώρες είχαν πάρει τα σωστά μαθήματα από τα σύνδρομα SARS και MERS; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάποιοι λαϊκιστές ηγέτες τα πήγαν πολύ άσχημα, όμως ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι εμπλέκονται και πιο βαθιές παθολογίες ή δυσλειτουργίες, ήδη εμφανείς από τις αντιδράσεις μας σε προηγούμενες καταστροφές.
Σε προηγούμενα έργα του ο Νάιαλ Φέργκιουσον έχει μελετήσει τις αδυναμίες του δυτικού κόσμου, από την «αυτοκρατορική ύβρη» μέχρι τη γραφειοκρατική αρτηριοσκλήρυνση και τον διαδικτυακό κατακερματισμό. Αντλώντας στοιχεία από πολλούς επιστημονικούς κλάδους, όπως τα οικονομικά, η κλειωδυναμική και η επιστήμη των δικτύων, προσφέρει εδώ όχι απλώς μια ιστορία αλλά μια γενική θεωρία των καταστροφών, δείχνοντας γιατί τα όλο και πιο γραφειοκρατικά και πολύπλοκα συστήματά μας γίνονται όλο και πιο δύσκολα στον χειρισμό τους.

Έγραψαν για το βιβλίο

«Οι άνθρωποι έχουν υποστεί τόσες φορές τρομερές συλλογικές καταστροφές –από σεισμούς και πολέμους μέχρι λοιμούς– που θα περίμενε κανείς να έχουμε αναπτύξει καλύτερους τρόπους να τις αντιμετωπίζουμε, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά. Όμως φαίνεται ότι ο κύριος τρόπος που έχουμε είναι ψυχολογικός: προτιμούμε να παρατηρούμε τα δεινά από απόσταση ασφαλείας. Σ’ αυτό το περιεκτικό, συνθετικό και θελκτικό βιβλίο, ο κορυφαίος ιστορικός Νάιαλ Φέργκιουσον εξηγεί γιατί και δείχνει έναν δρόμο προς τα εμπρός για καλύτερες, ασφαλέστερες και υγιέστερες αντιδράσεις την επόμενη φορά.»
— Νίκολας Χρηστάκης, καθηγητής Κοινωνικών και Φυσικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Γέιλ.

«Μια σημαντική συνεισφορά σε μια στιγμή κρίσιμη για όλους μας. Κάτι πολύ περισσότερο από μια εξαιρετικά ευανάγνωστη ιστορία των καταστροφών. Η διεισδυτική διεπιστημονική προσέγγιση παρέχει κρίσιμες γνώσεις για τα χαρακτηριστικά των καταστροφών, ενώ μέσα από την οξυδερκή ανάλυση των γραφειοκρατικών και πολιτικών δομών, της έλλειψης φαντασίας στην πολιτική, των κοινωνικών δικτύων και των επιρροών μέσω του διαδικτύου υποδεικνύονται εφαρμόσιμα μέτρα για την αντιμετώπιση των καταστροφών. Ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί αν θέλουμε να αναπτύξουμε πολιτικές και κοινωνικές δομές πιο ανθεκτικές στις αναπόφευκτες και δύσκολα προβλέψιμες καταστροφές που μας απειλούν με συμφορές και δεινά σε μεγάλη κλίμακα.»
— Mohamed A. El-Erian, πρόεδρος στο Queens’ College, Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, συγγραφέας των When Markets Collide και The Only Game inTown