Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

Περιγραφή

Η εξέλιξη του χρήματος έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην εξέλιξη του ανθρώπου. Η οικονομική καινοτομία δεν είναι το έργο κάποιων βδελλών που απλώς επιδιώκουν να ρουφήξουν από χρεωμένες οικογένειες το αίμα τους, ή να ρισκάρουν τις οικονομίες που έχουν μαζέψει χήρες και ορφανά‧ αντίθετα, έχει καταστεί απολύτως αναγκαίος παράγων για να ανέλθει ο άνθρωπος από τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στα ιλιγγιώδη ύψη της υλικής ευημερίας στα οποία τόσοι πολλοί βρίσκονται σήμερα.

Ψωμί, μετρητά, λεφτά, ρευστό, φράγκα, παράδες, μαύρα, διαθέσιμα, τα προς το ζην: όπως και να το πείτε, το χρήμα μετράει. Για τους χριστιανούς, η αγάπη γι’ αυτό είναι η πηγή όλων των κακών. Για τους στρατηγούς, είναι το μέσο διεξαγωγής του πολέμου· για τους επαναστάτες, είναι τα δεσμά της εργασίας. Όμως τι ακριβώς είναι το χρήμα, από πού ήρθε και πώς καταλήξαμε να ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου το περισσότερο χρήμα είναι αόρατο; Το πρώτο βήμα για να καταλάβουμε την πολυπλοκότητα των σύγχρονων χρηματοπιστωτικών θεσμών είναι να διαπιστώσουμε την προέλευσή τους – πράγμα που προσφέρει αυτή η μοναδική εισαγωγή στα οικονομικά και την οικονομική ιστορία.
Αναγνωρίζοντας στη διάδοση του χρήματος μια κινητήρια δύναμη της νεότερης ιστορίας, ο διάσημος οικονομολόγος Νάιαλ Φέργκιουσον ξεδιπλώνει μια σειρά συναρπαστικά σενάρια όπου οι Μέδικοι, οι Ρότσιλντ , η Τράπεζα της Αγγλίας, το χρηματιστήριο του Παρισιού, οι ασφαλιστικές εταιρείες και η Γουόλ Στριτ έχουν συμβάλει με τον τρόπο τους ώστε η ιστορική σημασία του ρευστού χρήματος να απογειωθεί στη στρατόσφαιρα – εκεί όπου δεν είναι απλώς ένα χειροπιαστό κομμάτι χαρτί αλλά μια καθολική αφαίρεση που ονομάζεται πίστωση. Αν και γραμμένο πριν από την τρέχουσα οικονομική κρίση, το βιβλίο αποδεικνύεται εξαιρετικά διορατικό, εντοπίζοντας στη συμβιωτική σχέση Κίνας και Αμερικής («Chimerica»), όπου η πρώτη αποταμιεύει και η δεύτερη ξοδεύει, μια από τις αιτίες της σύγχρονης κρίσης.
Το πιο σημαντικό μάθημα της χρηματοοικονομικής ιστορίας είναι ότι αργά ή γρήγορα κάθε φούσκα σκάει, οι «αρκούδες» –οι απαισιόδοξοι πωλητές– γίνονται περισσότερες από τους «ταύρους» –τους αισιόδοξους αγοραστές– και η απληστία μετατρέπεται σε φόβο. Είτε λοιπόν παλεύει κανείς να τα φέρει βόλτα, είτε πασχίζει να γίνει κυρίαρχος του σύμπαντος, η ανάγκη να κατανοήσει την πορεία του χρήματος και τη λειτουργία του στον σύγχρονο κόσμο δεν ήταν ποτέ τόσο επιτακτική όσο σήμερα.

Έγραψαν για το βιβλίο

Θυμώσατε που ο κόσμος είναι τόσο άδικος; Εξοργιστήκατε με τους χρυσοκάνθαρους κεφαλαιοκράτες και τους τραπεζίτες με τα μπόνους δισεκατομμυρίων; Απορείτε με το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στους Έχοντες, τους μη Έχοντες και τους Έχοντες γιοτ; Δεν είστε οι μόνοι. Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του Δυτικού πολιτισμού, διαπιστώνεται μια εχθρότητα προς τα οικονομικά θέματα και τους πιστωτές, η οποία επαναλαμβάνεται και πηγάζει από την αντίληψη ότι όσοι βγάζουν το ψωμί τους δανείζοντας χρήματα είναι κατά κάποιο τρόπο παράσιτα για τις «πραγματικές» οικονομικές δραστηριότητες της γεωργίας και της βιομηχανίας […] Ωστόσο, παρά τις βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις μας εναντίον των «άνομων κερδών», το χρήμα είναι τις περισσότερες φορές η βάση κάθε προόδου […] Η εξέλιξη της πίστωσης και του χρέους ήταν τόσο σημαντική όσο και κάθε τεχνολογική καινοτομία στην ανοδική πορεία του πολιτισμού, από την αρχαία Βαβυλώνα ως το σημερινό Χονγκ Κονγκ. Οι τράπεζες και η αγορά ομολόγων παρείχαν την υλική βάση η οποία οδήγησε στην αίγλη της Ιταλικής Αναγέννησης. Η χρηματοδότηση των εταιρειών ήταν το αναγκαίο θεμέλιο τόσο της Ολλανδικής όσο και της Βρετανικής αυτοκρατορίας, όπως ακριβώς ο θρίαμβος των Ηνωμένων Πολιτειών κατά τον εικοστό αιώνα υπήρξε άρρηκτα συνδεδεμένος με τις προόδους στην ασφάλιση, στον ενυπόθηκο δανεισμό και στην καταναλωτική πίστη. Κι ίσως, όλα αυτά θα καταλήξουν σε μια οικονομική κρίση, η οποία θα σημάνει το λυκόφως της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας της Αμερικής.

NIALL FERGUSON (από την εισαγωγή του βιβλίου)