ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΥΜΝΩΝ

Περιγραφή

Η ὀρθόδοξη ὑμνογραφία κατέχει μεγάλους θησαυρούς. Τὸ κάλλος καὶ ἡ ἁρμονία τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὕμνων, μάλιστα δὲ ἐκείνων ποὺ εὑρίσκονται σὲ λειτουργικὴ χρήση, ἑστιάζεται σὲ πολλὲς πτυχές: στὶς λέξεις, στοὺς στίχους, στὶς στροφές, στὸν τόνο καὶ στὴ μελῳδία. Ἡ ἐκκλησιαστικὴ ποίηση εἶναι ποίηση προσευχῆς, διὰ τῆς ὁποίας ἐκφράζονται τὰ βαθύτατα θρησκευτικὰ συναισθήματα. Ἡ ποίηση, ἄλλωστε, ὑπῆρξε πάντοτε ἕνας μοναδικὸς δρόμος γιὰ τὴν ἀνθρώπινη ψυχή, ὥστε νὰ κατανοήσει καὶ νὰ καλλιεργήσει σημαντικὲς ἀξίες. Οἱ ὕμνοι τῆς Ἐκκλησίας ἀποτελοῦν τὴν ἐκκλησιαστικὴ ποίηση καὶ ἐνεργοῦν (στὶς καρδιὲς τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας) τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τὴ διαρκὴ πρόσκληση γιὰ ἕνωση μαζί Του (Θέωση) ποὺ Ἐκεῖνος τοὺς ἀπευθύνει.

Τὸ παρὸν ἐγχειρίδιο ἀκολουθεῖ τοὺς κανόνες τοῦ εἴδους του, δηλαδὴ ἀναφέρεται συνοπτικὰ σὲ θέματα καὶ προβλήματα τῆς ἔρευνας σὲ ὅλο τὸ εὖρος τοῦ ἐπιστημονικοῦ κλάδου τῆς Ὑμνολογίας, χωρὶς νὰ ὑπεισέρχεται σὲ ἐπιμέρους μελέτη τους. Θεωρήσαμε ὅτι ἡ ἀνάγκη νὰ μυηθοῦν οἱ φοιτητές μας σ’ αὐτὸν τὸ σημαντικὸ θεολογικὸ κλάδο ἀποτελοῦσε προτεραιότητα καὶ, ὡς ἐκ τούτου, ἐπέβαλε τὴ δημιουργία ἑνὸς συνοπτικοῦ ἐγχειριδίου. Πρόκειται γιὰ ἕνα ὀφειλόμνο «ἀντίδωρο» στοὺς ἀειμνήστους καθηγητὲς τῆς Ὑμνολογίας στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ (κατὰ τὸν 20ο αἰ.), ἀλλὰ κυρίως στοὺς ἁγίους ὑμνογράφους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, ὁ ποιητικὸς κάλαμος τῶν ὁποίων μᾶς ἐπιτρέπει νὰ ὑμνήσουμε πρεπόντως τὸν ἐν Τριάδι Θεὸ καὶ τοὺς Ἁγίους του, ἀλλὰ καὶ νὰ ἐκφράσουμε ἀλήθειες ποὺ εὑρίσκονται κρυμμένες στὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μας καὶ οἱ ὁποῖες ἀφοροῦν στὴ μυστηριακὴ σχέση μας μὲ τὸ Θεό.