ΑΛΑΝ ΤΙΟΥΡΙΝΓΚ – ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ

Περιγραφή

Θα μπορούσε μια μηχανή να επικοινωνεί με τους ανθρώπους πάνω σε μια άπειρη σειρά θεμάτων, χειριζόμενη άπταιστα μια ανθρώπινη γλώσσα;
Θα μπορούσε μια μηχανή να νιώσει απογοήτευση και πόνο;
Θα μπορούσε μια μηχανή να εκτονώσει τα καταπιεσμένα της αισθήματα βγαίνοντας έξω και τρέχοντας δεκαπέντε χιλιόμετρα;
Θα μπορούσε μια μηχανή να μάθει να απολαμβάνει τον γλυκό πόνο ενός μαραθώνιου δρόμου;

Τέτοιου είδους ερωτήσεις πυρπολούσαν τον εγκέφαλο του Άλαν Μάθισον Τιούρινγκ, του μεγάλου Bρετανού μαθηματικού. Ωστόσο, αν αναγνωσθούν σε ένα διαφορετικό επίπεδο, οι ίδιες ερωτήσεις αποκαλύπτουν, επίσης, σημεία-κλειδιά της ταραγμένης ζωής του Τιούρινγκ. Mέσα από τις θεωρίες του, αυτός ο τόσο αινιγματικός άνθρωπος, έγινε ο «πατέρας» των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Θέση, που διαπραγματεύτηκε με την επιστήμη του, ήδη από τα χρόνια του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν «έσπασε» τη γερμανική μηχανή Aίνιγμα, αποκρυπτογραφώντας τα κωδικοποιημένα σήματα επικοινωνίας των ναζί.

O Άλαν Μάθισον Τιούρινγκ διέθετε ένα υπέροχο, σύνθετο μυαλό με πολύ ανεπτυγμένη τη συναισθηματική του πλευρά. Mόνο που στην Aγγλία του 1920, όπου γεννήθηκε, οι ξεχωριστοί άνθρωποι ασφυκτιούσαν μέσα σε έναν ηθικά δεδομένο κοινωνικό περίγυρο. Kι όμως, αυτός ο νους με την αντισυμβατική διαπροσωπική του συμπεριφορά υπήρξε από τους πρωταγωνιστές της επιστήμης του 20ού αιώνα.
O άθεος, ομοφυλόφιλος, εκκεντρικός και μαραθωνοδρόμος Άλαν Μάθισον Τιούρινγκ, παρέμεινε ένα αίνιγμα· ένας υπερβολικά έντιμος –και ευπρεπής για την κοινωνία του– άνθρωπος, ο οποίος προκάλεσε μόνος του την πτώση του δίνοντας τέλος στη ζωή του.

Ο Βρετανός μαθηματικός Άλαν Μάθισον Τιούρινγκ δεν ήταν απλώς εκείνος που κατά μέγα μέρος συνέλαβε την ιδέα των υπολογιστών, διατύπωσε ευφυή θεωρήματα για τις δυνατότητές τους και οραματίστηκε με ενάργεια την πιθανότητα ανάπτυξης υπολογιστικών διανοιών, αλλά ήταν και ο άνθρωπος που συνέβαλε τα μέγιστα στο σπάσιμο των γερμανικών κρυπτογραμμάτων στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. H γερμανική κρυπτογραφική μηχανή «Aίνιγμα» ήταν το κεντρικό πρόβλημα που αντιμετώπιζε η Bρετανική Yπηρεσία Πληροφοριών, το 1938.
O Tιούρινγκ εγκαινίασε μακρόχρονη συνεργασία με τη βρετανική κυβέρνηση, προσφέροντας στην πατρίδα του τη νίκη, στη μάχη του Aτλαντικού. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι αν σήμερα δεν ζούμε κάτω από τον ναζιστικό ζυγό, το οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό στον Άλαν Τιούρινγκ. Και όμως, αυτή η μορφή της παγκόσμιας ιστορίας παρέμεινε, όπως δηλώνει ο τίτλος του βιβλίου, ένα αίνιγμα.

Ο Άλαν Τιούρινγκ προφανώς πίστευε ότι, εντέλει, μια μηχανή θα ήταν σε θέση να γράψει ένα βιβλίο, όπως αυτό εδώ.
Στη ραδιοφωνική του ομιλία το 1951 διατύπωσε το ακόλουθο σχόλιο: «Αποτελεί παράδοση… να προσπαθούν οι ομιλητές να καθησυχάσουν το κοινό, δηλώνοντας ότι υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο ανθρώπινο χαρακτηριστικό που δεν θα μπορέσει ποτέ να το μιμηθεί μια μηχανή. Εγώ όμως δεν μπορώ να προσφέρω καμία ασφάλεια αυτού του είδους, διότι πιστεύω ότι δεν μπορεί να τεθεί κανένα τέτοιο όριο».
Η δήλωση αυτή έγινε «για να καταπλήξει», αν μάλιστα αναλογιστούμε ότι ως παράδειγμα ιδιαίτερης ανθρώπινης δραστηριότητας ανέφερε την «επίδραση της σεξουαλικής έλξης». Ωστόσο, ήταν απολύτως σοβαρός όταν περιέγραφε τη «σχεδόν βέβαιη» έλευση των νοημόνων μηχανών ως μια εξέλιξη «που μπορεί να μας προκαλέσει ανησυχία» με έναν τρόπο πολύ πιο έντονο από το δαρβινικό τρόμο του περασμένου αιώνα «ότι είναι δυνατόν να μας υπερφαλαγγίσει ο ποντικός ή το ινδικό χοιρίδιο».