ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΑΤΛΑΣ

Περιγραφή

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Με αυτό τον Άτλαντα φιλοδοξούμε να προτείνουμε στους αναγνώστες κάποια κλειδιά για να αποκρυπτογραφήσουν τον παγκόσμιο κόσμο στον οποίο ζούμε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, έναν κόσμο ανταγωνιστικό, πολύπλοκο και πολύμορφο, που αποδείχθηκε επικίνδυνος και απρόβλεπτος με την κρίση της πανδημίας και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Σταθερό μέλημά μας στους εκατό χάρτες και στα συνοδευτικά κείμενα ήταν να πληροφορήσουμε, να εξηγήσουμε και να διαφωτίσουμε χωρίς υπερβολές ή πλεονασμούς και χωρίς να δημιουργούμε σύγχυση· να προειδοποιήσουμε χωρίς να προκαλούμε ανησυχία. Σε αντίθεση με τον σχεδόν μισό αιώνα Ψυχρού Πολέμου, η ύπαρξη του οποίου δεν αμφισβητούνταν, τριάντα χρόνια μετά το τέλος του διπολισμού δεν υφίσταται ακόμα ομόφωνη ερμηνεία για την κατάσταση του κόσμου. Είναι πλέον άραγε μια διεθνής «κοινότητα» στην οποία όλοι μοιράζονται τις ίδιες οικουμενικές αξίες; Μήπως, αντίθετα, παραμένει διαιρεμένος ή διαιρείται εκ νέου σε διαφορετικά ή και ανταγωνιστικά συστήματα αξιών και πεποιθήσεων; Θα ενταθούν οι συγκρούσεις ισχύος για γεωπολιτικούς, ενεργειακούς, περιβαλλοντικούς, πολιτισμικούς, θρησκευτικούς και άλλους λόγους;

Παρουσιάζουμε στον αναγνώστη τις διαφορετικές θέσεις, ώστε να σχηματίσει τη δική του γνώμη. Επίσης, δεν περιοριστήκαμε στον συνήθη δυτικοκεντρισμό ή ευρωκεντρισμό, που συχνά μας εμποδίζει να δούμε και να συνειδητοποιήσουμε την πολυμορφία του κόσμου. Ακόμα κι αν η παγκόσμια αλληλεξάρτηση είναι μια πραγματικότητα, κάθε λαός (και κάθε χώρα) εξακολουθεί να έχει τη δική του οπτική για τον κόσμο, διαμορφωμένη από την ιστορία του, και στο επίκεντρο τοποθετεί φυσικά τον εαυτό του χωρίς να κατανοεί πλήρως ότι και οι άλλοι κάνουν το ίδιο. Κάθε λαός έχει επίσης τη δική του ιδιαίτερη αντίληψη για τους κινδύνους, τις απειλές και τις ευκαιρίες, για το ιερό και το επιτρεπτό, τις δικές του φιλοδοξίες και τους δικούς του φόβους. Δίνουμε παραδείγματα των ποικίλων αυτών προσεγγίσεων, οι οποίες προφανώς δεν συμπίπτουν! Ή μήπως δεν συμπίπτουν ακόμα;

Έτσι, το παρόν έργο διαρθρώνεται σε τέσσερα μέρη: το πρώτο αφορά τα μεγάλα ορόσημα του παρελθόντος και αποτελεί μια συνοπτική ενότητα που δίνει στον Άτλαντα το ιστορικό του βάθος· το δεύτερο περιλαμβάνει διάφορες ερμηνείες του παγκόσμιου κόσμου, καθώς δεν υπάρχει ενιαία ερμηνεία· στο τρίτο καταγράφουμε τα παγκόσμια δεδομένα (δημογραφικά, οικονομικά, ενεργειακά, στρατηγικά κ.λπ.)· και στο τέταρτο, πολύ σημαντικό κατά τη γνώμη μας, προσπαθούμε να παρουσιάσουμε τον κόσμο όπως τον βλέπουν οι… άλλοι (και όχι μόνο εμείς, δηλαδή οι Γάλλοι ή οι Ευρωπαίοι), οι οποίοι άλλωστε είναι και περισσότεροι!

Όλες αυτές οι πληροφορίες και οι οπτικές αποκαλύπτουν συγκλίσεις αλλά και τρομερές αντιφάσεις, ανησυχίες και πραγματικούς ή δυνητικούς ανταγωνισμούς. Η εικόνα του κόσμου όπως θα είναι τις επόμενες δεκαετίες προκύπτει είτε άμεσα είτε έμμεσα. Εναπόκειται σε εσάς, σε εμάς, να τον αποκρυπτογραφήσουμε και να προετοιμαστούμε. Σήμερα δεν γίνεται να αγνοούμε ό,τι συμβαίνει πέρα από τα σύνορά μας. Στο παρελθόν, η γνώση του κόσμου ήταν επιλογή. Στην εποχή μας, η γνώση του παγκόσμιου κόσμου αποτελεί αναγκαιότητα.

Pascal Boniface, Hubert Védrine

Σεπτέμβριος 2023