Δωρεάν μεταφορικά για αγορές άνω των 50€
Περιγραφή
Το έργο του Σάνιν για τον κοινοτισµό, τον συνεργατισµό, τα κοινά, την κριτική του εξελικτικισµού, τα ζητήµατα της αποαποικιοποίησης, του εκσυγχρονισµού, της ανάπτυξης /αποανάπτυξης, της άτυπης οικονοµίας και άλλα, αποτελεί σηµείο αναφοράς το οποίο δεν µπορούν να αγνοήσουν οι µαρξικές ή ελευθεριακές προσεγγίσεις.
Το έργο του Μαρξ στην ύστερη περίοδό του προσπαθεί να κατανοήσει το παγκόσµιο σύστηµα που γεννιέται από την επέκταση της καπιταλιστικής κυριαρχίας σε όλον τον πλανήτη· ένα σύστηµα στο οποίο συνυπάρχουν –σε αντίφαση και/ή συµπληρωµατικά– στοιχεία κοινωνικών σχηµατισµών που προήλθαν από διαφορετικές ιστορικές διαδροµές, µια µεγάλη ποικιλία τρόπων παραγωγής. Με δυο λόγια, το ενδιαφέρον του ύστερου Μαρξ στρέφεται προς τις «περιφέρειες του καπιταλισµού».
Ο Σάνιν, µε το κείµενό του για τις έκκεντρες οικονοµίες, κάνει ένα επιπλέον βήµα: Με αφετηρία τη θεωρία του Τσαγιάνοφ για τις κοινωνίες των χωρικών, επιχειρεί να µελετήσει φαινόµενα όπως η άτυπη οικονοµία, η αυτοαπασχόληση και άλλα, µέσα στις ίδιες τις καπιταλιστικές µητροπόλεις.
Ο Σάνιν αµφισβητεί ριζικά τη θεωρία της προόδου, ορίζοντας πλέον µε µεγαλύτερη σαφήνεια το αντικείµενο της αµφισβήτησής του: Πρόοδος τιτλοφορείται µια πολλαπλή άνοδος κατά την οποία το αναπόφευκτο, το ορθολογικό και το καλό ταυτίζονται και όλες οι κοινωνίες κινούνται από την ετερογένεια των ανεπαρκειών και των ανορθολογισµών προς το αληθινό, το λογικό και το οµοιόµορφο.
Ο σοσιαλισµός, σύµφωνα µε τον Σάνιν, µετέφερε ένα µήνυµα κοινοτισµού, το οποίο όµως εκφυλίστηκε σε κρατικό κολεκτιβισµό. Ο σοσιαλισµός κατέρρευσε, γιατί αφυδατώθηκε σε οικονοµία και επιστήµη· γιατί έχασε το ηθικό και ανθρωπιστικό του περιεχόµενο και το αντικατάστησε µε µια ιδεολογία της ανάπτυξης, µε την αύξηση οικονοµικών και άλλων δεικτών.
∆υστυχώς, όχι µόνο το έργο του Σάνιν αλλά, και η συζήτηση για τον ύστερο Μαρξ παρέµεινε άγνωστη για δεκαετίες ολόκληρες στο µορφωµένο κοινό της ελληνικής Aριστεράς. Τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1980 και ύστερα, ο κοινοτισµός, ο συνεργατισµός, η αυτοδιαχείριση, αλλά επίσης και η άτυπη οικονοµία, η αυτοαπασχόληση, οι χωρικοί και ο κόσµος τους, επί της ουσίας, ήταν εκτός των ενδιαφερόντων της.
Ο Τεοντόρ Σάνιν (29 Οκτωβρίου 1930-4 Φεβρουαρίου 2020) είναι άνθρωπος της Μεγάλης Ιστορίας – έτσι τον αποκάλεσε ένας Ρώσος βιογράφος του. Έζησε από κοντά και πήρε µάλιστα ενεργό µέρος σε µερικά από τα σηµαντικότερα γεγονότα του 20ού αιώνα. Εκτοπίστηκε µε την οικογένειά του στη Σιβηρία. Πολέµησε µέσα από τις γραµµές του ισραηλινού στρατού το 1948 και το 1956. Ξεκίνησε ως ένθερµος οπαδός του σιωνισµού, στρατεύτηκε στις τάξεις του κοµµουνιστικού κόµµατος και µετατοπίστηκε, στρεφόµενος εναντίον του κράτους του Ισραήλ. Το 1970 έλαβε τον διδακτορικό τίτλο του από το Πανεπιστήµιο του Μπέρµιχαµ (µε θέµα την Κυκλική κινητικότητα και την πολιτική συνείδηση των Ρώσων αγροτών, 1910-1925).
Εξέχον µέλος της αµερικανοβρετανικής «νέο-µαρξιστικής» διανόησης από τη δεκαετία του 1960, πήρε ενεργό µέρος στο αντιπολεµικό και το κίνηµα του 1968. Στα τελευταία χρόνια της ΕΣΣ∆, έγινε οµοτράπεζος της ελίτ της σοβιετικής διανόησης και έζησε από κοντά την περεστρόικα. Ξεκινώντας από τότε και συνεχίζοντας µέχρι τον θάνατό του, προσπάθησε –µέσω του πανεπιστηµίου του, της Shaninka– να στήσει µια γέφυρα ισότιµης σχέσης και αλληλοκατανόησης Ρωσίας και ∆ύσης. Οι προσωπικές µαρτυρίες του Σάνιν φωτίζουν σχεδόν οκτώ δεκαετίες της σύγχρονης ιστορίας.
Από τα βιβλία του στην αγγλική γλώσσα ξεχωρίζουν η συλλογή κειµένων Ο όψιµος Μαρξ και η ρωσική τροχιά: Ο Μαρξ και οι περιφέρειες της κεφαλαιοκρατίας (Late Marx and the Russian Road: Marx and the Peripheries of Capitalism, Routledge 1983), το κλασικό Αγρότες και αγροτικές κοινωνίες (Peasants and Peasant Societies, Penguin Books 1971), καθώς και το Η παράξενη τάξη: Πολιτική κοινωνιολογία της αγροτικής τάξης σε µια αναπτυσσόµενη κοινωνία: Ρωσία 1910-1925 (The Awkward class: Political Sociology of Peasantry in a Developing Society: Russia 1910-1925, Clarendon Press 1972).
